Czy psychoterapia poznawczo-behawioralna może być skuteczna w leczeniu zaburzeń odżywiania?
Oczywiście. Osoby cierpiące na zaburzenia odżywiania zdecydowanie mogą szukać pomocy u psychoterapeutów poznawczo-behawioralnych. Istnieje protokół leczenia, na podstawie którego można dopasować odpowiednie narzędzia i metody pracy tak, aby wspierać pacjentów z trudnościami w obszarze jedzenia. Nie chodzi tu tylko o wypracowanie nowych, zdrowych nawyków, lecz także o znalezienie innych wartości w życiu, uwolnienie się od myśli dotyczących wagi oraz naukę regulacji emocji w inny sposób niż poprzez jedzenie. Taka praca wymaga zaangażowania obu stron, ale na szczęście jest możliwa.
Jak dokładnie przebiega proces zdrowienia w rozumieniu nurtu poznawczo-behawioralnego?
Naturalnie zależy to od osoby, która na terapię się zgłasza i charakterystyki jej trudności. Gdybym miała to uogólnić to powiedziałabym, że najpierw psychoterapeuta przeprowadza wywiad, w trakcie którego poznaje pacjenta i jego trudności. Często kolejnym krokiem jest zaproponowanie prowadzenia tzw. dzienniczka, w którym pacjent będzie opisywać posiłki wraz z uwzględnieniem myśli i emocji im towarzyszącym. W dalszej kolejności praca może polegać na wprowadzaniu zmian behawioralnych, np. stopniowym wprowadzaniu pewnych produktów, zmianie godzin jedzenia czy przerw między posiłkami.
Nieustannie monitorując nowe działania w trakcie terapii terapeuta będzie uczył pacjenta identyfikowania myśli, emocji a także sposobów dystansowania się do fałszywych założeń i przekonań. W zależności od indywidualnej historii osoby leczonej ważne będzie też wprowadzenie modułów pracy nad czynnikami, które wywołały i podtrzymują trudności z jedzeniem.
Czy psychoterapeuta układa pacjentom jadłospis dietetyczny i liczy kalorie?
Często psychoterapeuci współpracują z dietetykami, którzy mogą ze swojej profesjonalnej strony wspomóc proces leczenia. Oczywiście pracując z pacjentami z zaburzeniami odżywiania niezbędne jest posiadanie wiedzy z zakresu psychodietetyki oraz dietetyki, jednak sama wielokrotnie przekonałam się, że praca w zespole jest efektywniejsza i sprawia, że pacjent jest zaopiekowany z każdej strony.
Czy raz wyleczone zaburzenie odżywiania może nawrócić?
Może się tak zdarzyć. Dlatego też ważne jest, aby na pewnym etapie terapii wspólnie stworzyć plan zapobiegania nawrotom. Może być on spisany w zeszycie bądź na kartce. Zazwyczaj zawiera spis najważniejszych dla pacjenta refleksji z terapii i sposobów zachowania czy reagowania w sytuacji, gdyby trudność w obszarze jedzenia pojawiła się ponownie. Taki plan zapobiegania nawrotom może też zawierać instrukcję pomagającą zidentyfikować nawracające objawy. Jest to niezwykle ważne podsumowanie procesu leczenia zaburzenia odżywiania.
Zaburzenia odżywiania kojarzone są z kobietami, ale nie dotyczą wyłącznie ich?
Absolutnie nie. Pomimo, że kobiet cierpiących z tego powodu jest więcej, zaburzenia odżywiania dotykają również mężczyzn. Jest to trudność niezależna nie tylko od płci, ale również od wieku, statusu społecznego, wykonywanego zawodu czy innych problemów życiowych.
Ważne, aby niezależnie od stereotypów szukać pomocy. Jeśli ktokolwiek ma wątpliwości, czy trudności, których doświadcza “zahaczają” o zaburzenie odżywiania, dobrze udać się na konsultację do psychologa lub lekarza psychiatry jak najszybciej. Im dłużej będzie się zwlekać, tym – w przypadku konieczności podjęcia leczenia – gorzej.
Co jest najtrudniejsze w leczeniu zaburzeń odżywiania?
Często okazuje się, że najtrudniejsze jest rozpoczęcie leczenia. Podjęcie próby znalezienia wsparcia, zaufanie specjaliście i zdecydowanie się na eksperymenty w zmianie sposobów jedzenia, a także myślenia. Próba podjęcia nowego działania, zupełnie innego niż jakiekolwiek znane wcześniej. Gdy osoba zdecyduje się zacząć i próbuje wdrażać małe, pojedyncze zmiany, to jest niezwykle ważny, choć często bardzo trudny krok ku zdrowieniu. Najważniejsze, że zaburzenia odżywiania da się leczyć, a dzięki temu podnosić jakość życia pacjentów.
